خلاصه نکات مبانی هنرهای تجسمی- عناصر و کیفیات بصری و کادر

عناصر و کیفیت نیروهای بصری، به دو بخش کلی تقسیم می‌شوند:

الف) عناصر بصری: بخشی که به طور فیزیکی و ملموس (قابل لمس) با آن سروکار داریم، مانند: نقطه، خط، سطح، حجم، رنگ، شکل، بافت، اندازه و تیرگی روشنی .

ب) کیفيات بصری: بیش‌تر حاصل تجربه و تمرین هنرمند، در به‌کار بردن عناصر بصری می‌باشند. مانند تعادل، تناسب، هماهنگی، کنتراست و . . .دیدن و نگاه کردن

عمل دیدن، توسط چشم انجام می‌شود. شرط دیدن اشیا توسط چشم‌ها، وجود نور است به جز چشم و نور، برای دیدن، عوامل دیگری نیز لازم  است، که عبارتند از:

الف) وجود چیزهایی که نور پس از برخورد با آن‌ها، به چشم منعکس می‌شود.

ب) انتقال علائم و پیام‌های بصری از طریق چشم به مغز، توسط اعصاب بینایی.

پیام بصری چیست؟ پیام‌های بصری شامل اطلاعاتی درباره خصوصیات ظاهری اشیاء از قبیل نوع رنگ، میزان تیرگی - روشنی، اندازه و جنسیت آن‌ها است.

تفاوت بین دیدن و نگاه کردن: دیدن، واکنشی طبیعی و خود به خود است که چشم در مقابل انعکاس نور، از خود نشان می‌دهد. ديدن، عملي غیر ارادی است، اما نگاه کردن رویدادی ارادی است. هنرمند جهان را به صورت عمیق‌تري درک می‌کند و علاوه بر دیدن اشیاء، به روابط و تناسبات آن‌ها توجه می‌کند.

کادر در هنرهای تجسمی

كادر، محدوده‌ی فضا یا سطحی است که  اثر تجسمي و تصویری در آن ساخته می‌شود. این اثر ممکن است یک عکس، 
یک پوستر، یک نقاشی، یک نقش برجسته و یا حتی پرده‌ای باشد که روی آن یک فیلم نمایش داده می‌شود.

کادر می‌تواند به صورت هندسی و یا غیر هندسی باشد.

كادر دو عمل انجام مي‌دهد: الف) ارتباط كادر را با محدوده‌ي داخلی اثر، برقرار می‌کند و انرژی بصری را که از درون به بیرون گرایش دارد، محصور می‌سازد.

ب) انرژی‌های بصری بیرون از کادر که می‌خواهند به درون آن نفوذ کنند را کنترل مي‌كند.

سعید کمالو

منبع: قلم چی